یکی از المانهایی که در دکوراسیون هر خانه ایرانی وجود دارد، فرش است که در عین حال که یک وسیله کاربردی است، از هنرهای سنتی ایرانیان به شمار میرود. بدون شک فرش جلوه و زیبایی خاصی به فضای هر خانهای میبخشد و تصور یک خانه بدون آن، بسیار سخت است. نگهداری از فرش یکی از مواردی است که اکثر خانوادهها دغدغه خاصی نسبت به آن دارند و مستلزم رعایت نکات زیادی است. نگهداری از فرش مانند سایر لوازم منزل، نیازمند رعایت نکاتی میباشد که آگاهی نسب به آنها میتواند از فرسودگی و آسیب دیدن فرش شما جلوگیری کند. در ادامه با ما همراه باشید تا با دانستن این نکات، بهتر از فرشهای خود نگهداری کنید.
نکات نگهداری از فرش های ماشینی و دستباف
به طور کلی فرش در دو نوع دستباف و ماشینی بافته میشود. فرش دستباف به دلیل مواد اولیه به کار رفته در آن، مانند پشم، نخ، پنبه، ابریشم و به طور کلی استفاده از مواد طبیعی مرغوب و اینکه هنر دستان بافندگان مجرب است، از محبوبیت بیشتری برخوردار است. این نوع فرش ضمن استفاده در منازل و استفاده در کاربردهایی مثل تابلوفرش، به عنوان یک کالای سرمایهای نیز شناخته میشود. فرشهای ماشینی هم توسط ماشینآلات صنعتی بافته میشوند و به دلیل سرعت تولید و ارزان بودن مواد اولیه، نسبت به فرشهای دستباف از قیمت کمتری برخوردار هستند.
فرشهای دستباف و ماشینی از نظر بافت و ساختار مواد اولیه کاملا متفاوت هستند اما از نظر آسیبدیدگی به دلایل مختلفی مانند گرد و خاک، نور، رطوبت و به وجود آمدن حشراتی مانند بید و سوسک قالی دارای شرایط یکسانی هستند. به همین دلیل آنچه که از روشهای نگهداری از فرش در ادامه مطلب میآید به طور مشترک برای فرشهای دستباف و ماشینی قابل استفاده است که با رعایت آنها، فرشهای شما ماندگاری بیشتری خواهد داشت.
روش اول شرایط پهن کردن فرش
یکی از نکات نگهداری از فرش مربوط به شرایط پهن کردن آن است که رعایت آن، باعث افزایش طول عمر فرش خواهد شد.
- سطحی که فرش بر روی آن پهن میشود باید صاف، خشک و فاقد هر گونه گرد و خاک باشد.
- از پهنکردن فرش بر روی سطوح گچی، خاکی یا آهکی خودداری کنید. این مواد چون خاصیت قلیایی دارند به مرور زمان باعث تجزیه پشم و ابریشم و دیگر الیاف فرش خواهند شد.
- فرش را برروی موکت، لاستیک و فرشهای دیگر پهن نکنید. در این صورت سبب به وجود آمدن حشراتی میشود که به بافت فرش آسیب میزنند.
- زمانی که فرش را پهن میکنید از قرار دادن وسایل سنگین و وسایلی که پایههای تیز دارند، خودداری کنید. زیرا موجب ساییدگی و خوردگی بافت آن قسمت از فرش میشود. استفاده از پایههای پلاستیکی برای وسایل پایه داری مانند مبل، مانع از آسیب به فرش میشود.
- از تابش مستقیم نور خورشید بر روی فرش جلوگیری کنید. در این مورد میتوانید در ساعاتی که نور میتابد از رو فرشی برای محافظت فرش استفاده کنید. تابش مستقیم نور خورشید باعث از بینرفتن رنگ فرش میشود.
- رفت و آمد زیاد بر روی قسمت مشخصی از فرش باعث ساییدگی آن محل خواهد شد. بنابراین بهتر است که هر 6 ماه یکبار فرش را بچرخانید تا پرزهای فرش مجددا به حالت اول خود بازگردند و فرش دوام بیشتری داشته باشند.
- از پهن کردن فرش در مکانهای که رطوبت وجود دارد، خودداری کنید. باید بدانید که قرار دادن وسایلی مثل گلدان یا درختچه به دلیل رطوبتی که دارند، موجب پوسیدگی فرش میشوند.
- از بین رفتن یا آسیب دیدن ریشههای فرش از زیبایی آن میکاهد. برای جلوگیری از آسیب به ریشههای فرش، میتوانید پوششی مناسب از جنس پنبه برای ریشهها در نظر بگیرید.
- در زمان جابه جا کردن فرش آن را تا نزنید. تا زدن فرش موجب شکستگی بافت فرش میشود.
- برای جلوگیری از سر خوردن فرشها در سطوح سرامیکی، میتوانید از ترمز فرش استفاده کنید.
- چنانچه قصد ندارید از فرش جدید استفاده کنید بهتر است آن را لوله کنید و در حالت افقی قرار دهید. برای جلوگیری از نفوذ حشراتی مانند بید پیش از بسته بندی فرش، یک تکه پارچه آغشته به نفتالین داخل آن قرار دهید و سپس فرش را لوله کنید و آن را با کاور پلاستیکی بپوشانید.
روش دوم جارو زدن فرش
از دیگر مواردی که در مورد نگهداری از فرش مهم است، جارو زدن آن میباشد. نکاتی که در این زمینه وجود دارند عبارتند از:
- فرش را به شکل منظم و دقیق جارو کنید. جاروی منظم مانع از نفود گرد و غبار و لکهها به عمق فرش میشود.
- در زمان جارو زدن، فرش را از جهات مختلف جارو بزنید تا نظم بافت طبیعی آن حفظ شود
- برای جارو زدن فرش بهتر است از جارو برقی که برس نرمی دارد، استفاده کنید.
- محلهای پر رفت و آمد را 4 بار و محلهای کم رفت و آمد دوبار در هفته جارو برق بزنید
- حداقل سالی یکبار پشت فرش را به مدت 10 الی 15 دقیقه جارو بزنید
روش سوم چگونگی شستشوی فرش
شستشوی فرش و روش انجام این کار یکی دیگر از مواردی است که در زمینه نگهداری از فرش اهمیت دارد. امروزه شرکتهای زیادی در زمینه قالیشویی فعالیت دارند که میتوانند فرشهای شما را با دستگاههای مجهز شستشو داده و به شما تحویل دهند. اما ممکن است نسبت به شستشوی مناسب فرشها توسط این شرکتها دچار تردید باشید و خودتان تصمیم به شستن فرش بگیرید.
به طور کلی اگر به هر دلیلی خودتان میخواهید اقدام به شستن فرش کنید نکاتی وجود دارد که رعایت آنها عمر و زیبایی فرش را پس از هر بار شستشو افزایش خواهد داد که عبارتند از:
- حتما قبل از شستشو، فرش را غبارروبی کنید. برای این کار میتوانید فرش خود را بتکانید یا با وسیلهای به آرامی روی فرش بکوبید تا گرد و غبار داخل فرش خارج شود
- دقت کنید که آیا فرش شما در زمان شستن رنگ پس میدهد یا خیر؟ برای آگاهی از این موضوع تکهای از یک پارچه سفید را خیس کرده و بر روی قسمت کوچکی از فرش بکشید؛ اگر از فرش رنگی به خود گرفت بهتر است شستشو را به قالیشوییهای معتبر بسپارید. اگر هم پارچه رنگی به خود نگرفت، میتوانید فرش را در خانه خود بشویید.
- بهترین مواد شوینده برای فرشهای دستباف و ماشینی، پودر شستشوی دستی، شامپو فرش، پودر صابون و مایع ظرفشویی میباشد
- آب ولرم برای شستشوی فرشها بسیار مناسب است. استفاده از آب بسیار داغ یا آب سرد باعث از بین رفتن رنگ و بافت فرش میشود.
- مکانی که برای شستشوی فرش در نظر میگیرید باید سطح سخت و شیبداری باشد تا آب اضافی در زیر فرش نماند و به سادگی بتواند خارج شود.
- خشک کردن فرش بهتر است در تابش مستقیم نور آفتاب نباشد. میتوانید فرش را به صورت پشت و رو در هوای آزاد قرار دهید. برای خشککردن فرش از دستگاههای گرمکننده و حرارتی استفاده نکنید.
- پس از پهنکردن فرش مجددا روی آن آب نگیرید، این کار باعث زردی ریشههای فرش شما میشود.
- اگر پرزهای فرش پس از شستشو و خشک شدن جابجا شده بود، با کشیدن یک برس نرم پرزها سر جای خود قرار میگیرند.
روش چهارم جلوگیری بید زدن فرش
یکی از آسیبهایی که ممکن است برای فرش به وجود بیاید، حمله حشرهای به نام بید است. بید حشره کوچک زرد رنگی مانند پروانه است که به بافت پشمی فرش آسیب میزند. این حشره در اثر تجمع گرد و غبار در فرش رشد میکند. برای از بین بردن بید باید نظافت بیشتری از فرش داشته باشی. برای جلوگیری از بید خوردگی فرش میتوانید مقداری کمی پودر نفتالین در پشت فرش بپاشید.
روش پنج چگونگی از بین بردن لکه فرش
ممکن است شما به خوبی از فرش خود نگهداری کنید اما به دلایل مختلف مانند ریختن چای، قهوه، جوهر، غذای چرب و مواد مختلف سبب لکه شدن فرش شما شود. این اتفاق شاید باعث پریشانی خاطر شما بشود که از زیبایی فرش کاسته شده و دیگر نمیتوان آن را از بین برد. در این مطلب میخواهیم به چند روش از بین بردن لکه فرش اشاره کنیم تا در صورت بروز این اتفاق راحتتر بتوانید لکه را پاک کنید.
- لکههای قابل برداشتن را بوسیله یک قاشق بردارید.
- محلولی از شامپو فرش و آب ولرم تهیه کنید. از ترکیب سرکه سفید و شامپوی فرش و آب ولرم نیز میتوانید محلول لکهبر تهیه کنید.
- پارچه سفید و تمیزی را که آغشته به محلول شامپو فرش و آب ولرم میباشد را در محل لکه بگذارید.
- محل لکه را به صورت دورانی و یا در جهت خواب فرش، فشار دهید تا لکه بطور کامل پاک شود.
- بعد از اینکه لکه خشک شد، آن را با جارو تمیز کنید.
سخن پایانی
آنچه که در مورد نگهداری از فرش در اختیار شما قرار گرفت نکات مشترکی است که در مورد فرشهای ماشینی و دستباف استفاده میشود. شما میتوانید در زمان خرید فرش، از فروشنده تفاضا کنید با توجه به الیافی که در فرش به کار برده روشهای بهینهتری برای نگهداری از فرش در اختیار شما قرار دهد. اگر هم قصد خرید فرش را دارید، حتما کیفیت الیاف به کار رفته در آن و میزان تراکم شانه را مدنظر قرار دهید. هر چه کیفیت الیاف و تراکم در فرش بالاتر باشد، مقاومت آن در مقابل نور، گرما و گرد و غبار بیشتر خواهد بود.